شماره ۷۹۲۴۹ ۱۳۸۲/۱۰/۲۹
حضرت حجت‌الاسلام و المسلمین جناب آقای سید محمد خاتمی
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
طرح تجارت الکترونیکی که در جلسه‌ی علنی روز چهارشنبه مورخ ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی با اصلاحاتی تصویب و به تأیید شورای نگهبان رسیده است، در اجرای اصل یک‌صد و بیست و سوم (۱۲۳) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ارسال می‌گردد.
رئیس مجلس شورای اسلامی – مهدی کروبی
شماره ۶۱۶۹۴ ۱۳۸۲/۱۱/۵
وزارت بازرگانی
قانون تجارت الکترونیکی که در جلسه‌ی علنی روز چهارشنبه مورخ هفدهم دی ماه یک‌هزار و سیصد و هشتاد و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۸۲/۱۰/۲۴ به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامه‌ی شماره ۷۹۲۴۹ مورخ ۱۳۸۲/۱۰/۲۹ واصل گردیده است، به پیوست جهت اجرا ابلاغ می‌گردد.
رئیس جمهور – سیدمحمد خاتمی
باب اول – مقررات عمومی
مبحث اول – در کلیات
فصل اول – قلمرو و شمول قانون
ماده ۱
این قانون مجموعه‌ی اصول و قواعدی است که برای مبادله‌ی آسان و ایمن اطلاعات در واسط‌های الکترونیکی و با استفاده از سیستم‌های ارتباطی جدید به کار می‌رود.
فصل دوم – تعاریف
ماده ۲
الف–(داده پیام) هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری و یا فناوری‌های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می‌شود.
ب–(اصل ساز) منشأ اصلی (داده پیام) است که (داده پیام) به وسیله‌ی او یا از طرف او تولید یا ارسال می‌شود اما شامل شخصی که در خصوص (داده پیام) به عنوان واسطه عمل می‌کند نخواهد شد.
ج–(مخاطب) شخصی است که اصل ساز قصد دارد وی (داده پیام) را دریافت کند، اما شامل شخصی که در ارتباط با (داده پیام) به عنوان واسطه عمل می‌کند نخواهد شد.
د–(ارجاع در داده پیام) یعنی به منابعی خارج از (داده پیام) عطف شود که در صورت مطابقت با ماده (۱۸) این قانون جزئی از (داده پیام) محسوب می‌شود.
هـ–(تمامیت داده پیام) عبارت است از موجودیت کامل و بدون تغییر (داده پیام). اعمال ناشی از تصدی سیستم از قبیل ارسال، ذخیره یا نمایش اطلاعات که به طور معمول انجام می‌شود خدشه‌ای به تمامیت (داده پیام) وارد نمی‌کند.
و–(سیستم رایانه‌ای) هر نوع دستگاه یا مجموعه‌ای از دستگاه‌های متصل سخت‌افزاری–نرم‌افزاری است که از طریق اجرای برنامه‌های پردازش خودکار (داده پیام) عمل می‌کند.
ز–(سیستم اطلاعاتی) سیستمی برای تولید (اصل‌سازی)، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش (داده پیام) است.
ح–(سیستم اطلاعاتی مطمئن) سیستم اطلاعاتی است که:
۱–به نحوی معقول در برابر سوءاستفاده و نفوذ محفوظ باشد.
۲–سطح معقولی از قابلیت دسترسی و تصدی صحیح را دارا باشد.
۳–به نحوی معقول متناسب با اهمیت کاری که انجام می‌دهد پیکربندی و سازماندهی شده باشد.
۴–موافق با رویه‌ی ایمن باشد.
ط–(رویه‌ی ایمن) رویه‌ای است برای تطبیق صحت ثبت (داده پیام)، منشأ و مقصد آن با تعیین تاریخ و برای یافتن هر گونه خطا یا تغییر در مبادله، محتوا و یا ذخیره‌سازی (داده پیام) از یک زمان خاص. یک رویه‌ی ایمن ممکن است با استفاده از الگوریتم‌ها یا کدها، کلمات یا ارقام شناسایی، رمزنگاری، روش‌های تصدیق یا پاسخ برگشت و یا طرق ایمنی مشابه انجام شود.
ی–(امضای الکترونیکی) عبارت از هر نوع علامت منضم‌شده یا به نحو منطقی متصل‌شده به (داده پیام) است که برای شناسایی امضاءکننده (داده پیام) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ک–(امضای الکترونیکی مطمئن) هر امضای الکترونیکی است که مطابق با ماده (۱۰) این قانون باشد.
ل–(امضاکننده) هر شخص یا قائم‌مقام وی که امضای الکترونیکی تولید می‌کند.
م–(شخص) اعم است از شخص حقیقی و حقوقی و یا سیستم‌های رایانه‌ای تحت کنترل آنان.
ن–(معقول) (سنجش عقلانی)، با توجه به اوضاع و احوال مبادله (داده پیام) از جمله: طبیعت مبادله، مهارت و موقعیت طرفین، حجم مبادلات طرفین در موارد مشابه، در دسترس بودن گزینه‌های پیشنهادی و رد آن گزینه‌ها از جانب هر یک از طرفین، هزینه‌ی گزینه‌های پیشنهادی، عرف و روش‌های معمول و مورد استفاده در این نوع مبادلات، ارزیابی می‌شود.
س–(مصرف‌کننده) هر شخصی است که به منظوری جز تجارت یا شغل حرفه‌ای اقدام می‌کند.
ع–(تأمین‌کننده) عبارت از شخصی است که بنا به اهلیت تجاری، صنفی یا حرفه‌ای فعالیت می‌کند.
ف–(وسایل ارتباط از راه دور) عبارت از هر نوع وسیله‌ای است که بدون حضور فیزیکی همزمان تأمین‌کننده و مصرف‌کننده جهت فروش کالا و خدمات استفاده می‌شود.
ص–(عقد از راه دور) ایجاب و قبول راجع به کالاها و خدمات بین تأمین‌کننده و مصرف‌کننده با استفاده از وسایل ارتباط از راه دور است.
ق–(واسط با دوام) یعنی وسایلی که به موجب آن مصرف‌کننده بتواند شخصا (داده پیام)های مربوطه را بر روی آن ذخیره کند از جمله شامل فلاپی دیسک، دیسک فشرده، دیسک سخت و یا پست الکترونیکی مصرف کننده.
ر–(داده پیام‌های شخصی) یعنی (داده پیام)های مربوط به یک شخص حقیقی موضوع (داده) مشخص و معین.
فصل سوم – تفسیر قانون
ماده ۳
در تفسیر این قانون همیشه باید به خصوصیت بین‌المللی، ضرورت توسعه‌ی هماهنگی بین کشورها در کاربرد آن و رعایت لزوم حسن نیت توجه کرد.
ماده ۴
در مواقع سکوت و یا ابهام باب اول این قانون، محاکم قضایی باید بر اساس سایر قوانین موضوعه و رعایت چهارچوب فصول و مواد مندرج در این قانون، قضاوت نمایند.
فصل چهارم – اعتبار قراردادهای خصوصی
ماده ۵
هر گونه تغییر در تولید، ارسال، دریافت، ذخیره و یا پردازش داده پیام با توافق و قرارداد خاص طرفین معتبر است.
مبحث دوم – در احکام (داده پیام)
فصل اول – نوشته، امضای اصل
ماده ۶
هر گاه وجود یک نوشته از نظر قانون لازم باشد، (داده پیام) در حکم نوشته است مگر در موارد زیر:
الف–اسناد مالکیت اموال غیرمنقول
ب–فروش مواد دارویی به مصرف‌کنندگان نهایی
ج–اعلام، اخطار، هشدار و یا عبارات مشابهی که دستور خاصی برای استفاده کالا صادر می‌کند و یا از به کارگیری روش‌های خاصی به صورت فعل یا ترک فعل منع می‌کند.
ماده ۷
هر گاه قانون، وجود امضا را لازم بداند امضای الکترونیکی مکفی است.
ماده ۸
هر گاه قانون لازم بداند که اطلاعات به صورت اصل ارائه یا نگهداری شود، این امر یا نگهداری و ارائه‌ی اطلاعات به صورت داده پیام نیز در صورت وجود شرایط زیر امکان پذیر می باشد:
الف–اطلاعات مورد نظر قابل دسترسی بوده و امکان استفاده در صورت رجوع بعدی فراهم باشد.
ب–داده پیام به همان قالبی (فرمتی) که تولید، ارسال و یا دریافت شده و یا به قالبی که دقیقاً نمایشگر اطلاعاتی باشد که تولید، ارسال و یا دریافت شده، نگهداری شود.
ج–اطلاعاتی که مشخص‌کننده‌ی مبدأ، مقصد، زمان ارسال و زمان دریافت داده پیام می‌باشند نیز در صورت وجود نگهداری شوند.
د–شرایط دیگری که هر نهاد، سازمان، دستگاه دولتی و یا وزارتخانه در خصوص نگهداری داده پیام مرتبط با حوزه‌ی مسئولیت خود مقرر نموده فراهم شده باشد.
ماده ۹
هر گاه شرایطی به وجود آید که از مقطعی معین ارسال (داده پیام) خاتمه یافته و استفاده از اسناد کاغذی جایگزین آن شود سند کاغذی که تحت این شرایط صادر می‌شود باید به طور صریح ختم تبادل (داده پیام) را اعلام کند.
جایگزینی اسناد کاغذی به جای (داده پیام) اثری بر حقوق و تعهدات قبلی طرفین نخواهد داشت.
مبحث سوم – (داده پیام) مطمئن
فصل اول – امضا و سابقه‌ی الکترونیکی مطمئن
ماده ۱۰
امضای الکترونیکی مطمئن باید دارای شرایط زیر باشد:
الف–نسبت به امضاکننده منحصر به فرد باشد.
ب–هویت امضاکننده (داده پیام) را معلوم نماید.
ج–به وسیله‌ی امضاکننده و یا تحت اراده‌ی انحصاری وی صادر شده باشد.
د–به نحوی به یک (داده پیام) متصل شود که هر تغییری در آن (داده پیام) قابل تشخیص و کشف باشد.
ماده ۱۱
سابقه‌ی الکترونیکی مطمئن عبارت از (داده پیام)ی است که با رعایت شرایط یک سیستم اطلاعاتی مطمئن ذخیره شده و به هنگام لزوم در دسترس و قابل درک است.
فصل دوم – پذیرش، ارزش اثباتی و آثار سابقه و امضای الکترونیکی مطمئن
ماده ۱۲
اسناد و ادله‌ی اثبات دعوی ممکن است به صورت داده پیام بوده و در هیچ محکمه یا اداره‌ی دولتی نمی‌توان بر اساس قواعد ادله‌ی موجود، ارزش اثباتی (داده پیام) را صرفاً به دلیل شکل و قالب آن رد کرد.
ماده ۱۳
به طور کلی، ارزش اثباتی (داده پیام)ها با توجه به عوامل مطمئنه از جمله تناسب روش‌های ایمنی به کار گرفته شده با موضوع و منظور مبادله (داده پیام) تعیین می‌شود.
ماده ۱۴
کلیه‌ی (داده پیام)هایی که به طریق مطمئن ایجاد و نگهداری شده‌اند از حیث محتویات و امضای مندرج در آن، تعهدات طرفین یا طرفی که تعهد کرده و کلیه اشخاصی که قائم‌مقام قانونی آنان محسوب می‌شوند، اجرای مفاد آن و سایر آثار در حکم اسناد معتبر و قابل استناد در مراجع قضایی و حقوقی است.
ماده ۱۵
نسبت به (داده پیام) مطمئن، سوابق الکترونیکی مطمئن و امضای الکترونیکی مطمئن انکار و تردید مسموع نیست و تنها می‌توان ادعای جعلیت به (داده پیام) مزبور وارد و یا ثابت نمود که (داده پیام) مزبور به جهتی از جهات قانونی از اعتبار افتاده است.
ماده ۱۶
هر (داده پیام)ی که توسط شخص ثالث مطابق با شرایط ماده‌ی (۱۱) این قانون ثبت و نگهداری می‌شود، مقرون به صحت است.
مبحث چهارم – مبادله (داده پیام)
فصل اول – اعتبار قانونی ارجاع در (داده پیام)، عقد و اراده‌ی طرفین
ماده ۱۷
(ارجاع در داده پیام) با رعایت موارد زیر معتبر است:
الف–مورد ارجاع به طور صریح در (داده پیام) معین شود.
ب–مورد ارجاع برای طرف مقابل که به آن تکیه می‌کند روشن و مشخص باشد.
ج–(داده پیام) موضوع ارجاع مورد قبول طرف باشد.
فصل دوم – انتساب (داده پیام)
ماده ۱۸
در موارد زیر (داده پیام) منسوب به اصل‌ساز است:
الف–اگر توسط اصل‌ساز و یا به وسیله‌ی شخصی ارسال شده باشد که از جانب اصل‌ساز مجاز به این کار بوده است.
ب–اگر به وسیله‌ی سیستم اطلاعاتی برنامه‌ریزی‌شده یا تصدی خودکار از جانب اصل‌ساز ارسال شود.
ماده ۱۹
(داده پیام)ی که بر اساس یکی از شروط زیر ارسال می‌شود مخاطب حق دارد آن را ارسال شده محسوب کرده و مطابق چنین فرضی (ارسال شده) عمل نماید:
الف–قبلاً به وسیله‌ی اصل‌ساز روشی معرفی و یا توافق‌شده باشد که معلوم کند آیا (داده پیام) همان است که اصل‌ساز ارسال کرده است. ب– (داده پیام) دریافت‌شده توسط مخاطب از اقدامات شخصی ناشی شده که رابطه‌اش با اصل‌ساز، یا نمایندگان وی باعث شده تا شخص مذکور به روش مورد استفاده‌ی اصل‌ساز دسترسی یافته و (داده پیام) را به مثابه (داده پیام) خود بشناسد.
ماده ۲۰
ماده‌ی (۱۹) این قانون شامل مواردی نیست که پیام از اصل‌ساز صادر نشده باشد و یا به طور اشتباه صادر شده باشد.
ماده ۲۱
هر (داده پیام) یک (داده پیام) مجزا و مستقل محسوب می‌گردد، مگر آن که معلوم باشد که آن (داده پیام) نسخه‌ی مجددی از (داده پیام) اولیه است.
فصل سوم – تصدیق دریافت
ماده ۲۲
هر گاه قبل یا به هنگام ارسال (داده پیام) اصل‌ساز از مخاطب بخواهد یا توافق کنند که دریافت (داده پیام) تصدیق شود، اگر به شکل یا روش تصدیق توافق نشده باشد، هر نوع ارتباط خودکار یا مکاتبه یا اتخاذ هر نوع تدبیر مناسب از سوی مخاطب که اصل‌ساز را به نحو معقول از دریافت (داده پیام) مطمئن کند تصدیق دریافت (داده پیام) محسوب می‌گردد.
ماده ۲۳
اگر اصل‌ساز به طور صریح هر گونه اثر حقوقی (داده پیام) را مشروط به تصدیق دریافت (داده پیام) کرده باشد، (داده پیام) ارسال‌نشده تلقی می‌شود، مگر آن که تصدیق آن دریافت شود.
ماده ۲۴
اماره‌ی دریافت (داده پیام) راجع به محتوای (داده پیام) صادق نیست.
ماده ۲۵
هنگامی که در تصدیق قید می‌شود (داده پیام) مطابق با الزامات فنی استاندارد یا روش مورد توافق طرفین دریافت شده، فرض بر این است که آن الزامات رعایت شده‌اند.
فصل چهارم – زمان و مکان ارسال و دریافت (داده پیام)
ماده ۲۶
ارسال (داده پیام) زمانی تحقق می‌یابد که به یک سیستم اطلاعاتی خارج از کنترل اصل‌ساز یا قائم‌مقام وی وارد شود.
ماده ۲۷
زمان دریافت (داده پیام) مطابق شرایط زیر خواهد بود:
الف–اگر سیستم اطلاعاتی مخاطب برای دریافت (داده پیام) معین شده باشد دریافت، زمانی محقق می‌شود که:
۱–(داده پیام) به سیستم اطلاعاتی معین شده وارد شود
